آیا میتوان برنج را به صورت هیدروپونیک کشت کرد؟!

کشت هیدروپونیک برنج - سناپالیز

کشت در گلخانه هیدروپونیک یا «آب‌کشت» سبکی از کشاورزی است که در آن از خاک استفاده نمی‌شود. در این روش کشاورزی، گیاهان در محلولی از آب و مواد مغذی مورد نیاز رشد پیدا می‌کنند. کشت هیدروپونیک مزیت‌های زیادی دارد. از جمله اینکه سرعت رشد محصول در آن، نسبت به کشت محصول در خاک بالاتر بوده و می‌توان از این روش، در تمام فصول سال استفاده نمود. گیاهانی که به صورت هیدروپونیک پرورش می‌یابند از جمله برنج، معمولا نسبت به گیاهانی که در خاک رشد می‌کنند، عملکرد بهتری داشته، به فضای کمتری نیاز دارند و آب کمتری مصرف می‌کنند.

کشت هیدروپونیک چیست؟

از نظر لغوی هیدروپونیک یونانی بوده و اولین بار توسط دکتر گریک در کالیفرنیا معرفی شد و از دو واژه هیدرو به معنی آب و پونوس به معنی تلاش تشکیل می شود .به زبان ساده، هیدروپونیک راهی برای فرار از خاک به یک ماده‌ دیگر برای حمایت از ریشه‌ گیاه و رشد مستقیم محصولات در آب غنی از مواد مغذی است. به بیان دیگر، هیدروپونیک روشی در صنعت کشاورزی مدرن امروز جهان است که گیاه به جای آنکه مانند روش‌های سنتی همیشگی در خاک رشد ونمو پیدا کند، در سیالی از محلول‌های غذایی قرار می‌گیرد تا یک بستر هماهنگ و مناسب برای رشد گیاه به صورت هیدروپونیک (Hydroponic) فراهم شود.

هیدروپونیک - سناپالیز

گلخانه هیدروپونیک، به تغییر فصل‌ها و آب ‌و‌ هوایی ارتباطی ندارد و در آن، هدر‌رفت محصول کم می‌شود. همچنین می‌توان با استقرار فناوری‌های اثربخش، میزان محصول تولیدی را ارتقا داد. با این حال روش گلخانه هیدرپونیک مثل هر روش کشاوزی دیگری مزایا و معایبی دارد.

چرا باید کشت هیدروپونیک انجام داد؟

در یک گلخانه هیدروپونیک عواملی همچون حرارت، نور، رطوبت و حتی محلول‌دهی به گیاه از یک برنامه زمان‌بندی شده مشخص پیروی می‌کند. این باعث می‌شود تجهیزات مختلفی برای انجام کشاورزی به‌ صورت هیدروپونیک مورد نیاز باشد که همین مسئله سرمایه مورد نیاز برای کار را به ‌شکل قابل‌ توجهی افزایش می‌دهد. با توجه به این سرمایه گذاری زیاد سوال پیش می آید که چرا تا زمانی که خاک وجود دارد ما باید سراغ کشت هیدروپونیک برویم و مهم تر اینکه ما تجربه زیادی در کشت خاکی داریم که کار تولید را برای ما راحت تر می کند در حالی که این روش برای ما ناشناخته می باشد. اولین و بارزترین خصیصه کشاورزی به شیوه هیدروپونیک کاهش چشم‌گیر مصرف آب است. این مسئله برای کشور ما که در حوزه منابع آبی شرایط نامطلوبی دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. آمار مختلفی از میزان مصرف آب در بخش کشاورزی منتشر می‌شود که بین 70 تا بیش از 90 درصد کل مصرف آب کشور متغیر است. همین نسبت برای کشوری همچون ایران که در منطقه‌ای کم‌ آب و کم‌ بارش واقع شده، نشان از اهمیت کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی دارد. مساله‌ای که هیدروپونیک می‌تواند یکی از راه‌کارهای حل آن باشد. از قضا اقلامی که قابلیت کشت به ‌صورت هیدروپونیک را دارند، از نظر میزان مصرف آب جزو گیاهان پرمصرف به‌ شمار می‌روند. گونه‌های مختلف صیفی‌جات و سبزیجات ازجمله برنج، از اقلامی هستند که به این شکل کشت می‌شوند.

برنج - سناپالیز
جهت دریافت مشاوره رایگان و خرید لوازم و ادوات و نهاده های با کیفیت کشاورزی کلیک نمایید

چرا برنج را باید به صورت هیدروپونیک کاشت؟

با توجه به رشد فزاینده جمعیت و نیاز روز افزون بشر به مواد غذایی، کشت و کار و تولید محصول برنج به عنوان قوت غاب بسیاری از مردم دنیا امری ضروری است. در کشور ما نیز سطحی معادل 600 هزار هکتار تحت کشت محصول برنج قرار دارد و نقش مهمی در جیره غذایی خانوار ایرانی بازی می کند. کشت و کار برنج به روش سنتی با دشواری های بسیاری روبه رو است و به راستی به رنج به دست می آید و شالیکاران برای تولید شالی پای در آب و سر در آفتاب دارند. در راستای کاهش صعوبت کاری، هزینه کاشت و افزایش راندمان تولید، کشت هیدروپونیک برنج وارد عرصه تولید شده و یکی از سیاست های وزارت جهاد کشاورزی، ترویج و توسعه کشت هیدروپونیک برنج است. 

مزایای کشت برنج به صورت هیدروپونیک

1- در روش هیدروپونیک می توانیم نشاهای برنج را به طور یکنواخت تغذیه نماییم؛ چرا که انواع کود و مواد مغذی در آب حل شده و به راحتی در اختیار ریشه همه گیاهان قرار می گیرد.

2- به واسطه اینکه مواد غذائی به صورت محلول در کنار ریشه گیاه قرار می گیرند، لذا گیاه به سرعت آنها را جذب کرده و رشد و عملکرد بیشتری دارد.

3- به جهت وجود آب کافی در کنار ریشه ها، گیاه هیچگاه تنش خشکی نخواهد داشت.

4- جالب ترین موضوع این است که به دلیل عدم وجود علف های هرز عملکرد گیاهان و تولیدات تحت تاثیر منفی علف های هرز قرار نخواهد گرفت.

5- بواسطه عدم وجود خاک نیازی به آماده سازی بستر مثل شخم و دیگر موارد نیست.

6- رشد ریشه گیاهان همواره تحت تاثیر خصوصیات شیمیائی بستر کشت است که در این روش شما می توانید با کنترل شیمیائی آب محیطی سازگار برای ریشه گیاه ایجاد نمائید.

7- کشت هیدروپونیک برنج را در هر نقطه‌ای حتی کویر نیز می‌توان انجام داد. این کشت برای جایی مناسب است که خاک آن دارای مشکل است. یکی از مشکلاتی هم که در ایران داریم، مربوط به خاک است که اصطلاحا شور بوده و همچنین کربنات آن بالا است.

8- آب سیستم هیدروپونیک در سیستمی بسته قرار دارد و حتی بین چهار تا پنج ماه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشاورز فقط باید مطمئن شود که آلودگی وارد آب نشده باشد. آلودگی‌ها را با استفاده از گاز ازون از بین می‌برند، اما املاحی که وارد آب شده، همچنان در آن باقی می‌‌ماند.

9- هیدروپونیک حدود 70 درصد بهره‌وری آب را افزایش می‌دهد. همچنین در مصرف کود نیز صرفه‌جویی زیادی می‌شود. قیمت کود گران است و در سیستم کشت بسته، مجدد از آن استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود کود شیمیایی کمتری وارد محیط ‌شود.

10- در این سیستم، آلودگی‌های قارچی وجود ندارد؛ زیرا بستر کشت کاملا استریل است و به ‌این صورت مصرف قارچ‌کش کاهش می‌یابد.

11- اگرچه در این سیستم بذرهایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، خیلی گران هستند، ولی چون تمام بذرها سبز می شوند و خطای کمی دارند، بذر کمتری در واحد سطح مصرف می شود چراکه در بستر هیدروپونیک آلودگی وجود ندارد و تمامی بذرها تبدیل به گیاهچه می‌شود.

12- هیدروپونیک حداقل بین چهار تا پنج برابر تولید محصول را افزایش دهد.چونکه تراکم گیاه در سطحی یکسان بین سه تا پنج برابر مزرعه‌ است که در آن گیاه به‌صورت خاکی کشت شده است.

محدودیت های کشت هیدروپونیک برنج

1-در کشت هیدروپونیک برنج تهویه مناسب محیط کشت بسیار مهم است و چنانچه به ریشه گیاهان اکسیژن کافی نرسد، خفه می شوند. لذا در این روش کشت باید کنترل دقیق بر روی تهویه بستر وجود داشته باشد

2-از آنجا که این روش به تجهیزات و وسایل زیاد و گرانی نیاز دارد، بنابراین شما باید سرمایه کافی در اختیارتان باشد تا با آن سرمایه یک کشت هیدروپونیک برنج کامل و موفقی را راه اندازی نمائید.

 3 – اگر فرمول غذایی برنج در کشت هیدروپونیک به‌درستی تنظیم نشود، به محصول کشاورزی آسیب می‌رساند. اگر عنصری کم یا زیاد باشد، گیاه دچار مسمومیت یا کمبود یک ماده غذایی خاص می‌شود. کنترل این شرایط دشوار است و نیاز به تخصص دارد.

4 – در بستر کشت هیدروپونیک خاصیت بافری برای عناصر غذائی وجود ندارد (بافر یا تامپون محلولی است که در مقابل افزایش اسید و باز یا نوسانات غلظت +H مقاومت نشان می دهد).

5- از آنجا که راه اندازی و بهره برداری از کشت هیدروپونیک نیاز به نیروی متخصص دارد، لذا مالک این سیستم حتما باید برای تهیه انواع محلول ها و بستر کشت از مشورت متخصصین استفاده نماید.

 6- در کشت هیدروپونیک برنج، آلودگی خیلی سریع‌تر منتقل می‌شود، اما اگر شرایط فراهم باشد و ابزارها استریل باشد، چنین مشکلی ایجاد نمی‌شود.

7- هزینه اولیه و سرمایه‌گذاری برای کشت هیدروپونیک برنج نسبت به کشت خاکی آن، تقریبا سه برابر است، زیرا نیاز به آماده‌سازی بسترها دارد. اما از آنجایی که سرعت رشد گیاه و باروری آن بیش‌تر می‌شود، بعد از یکی دو سال این هزینه نیز جبران می‌شود.

8- تولید محصول نسبت به شرایط مشابه در کشت خاکی بین سه تا چهار برابر خواهد بود. البته قیمت محصول هنگامی که به دست مشتری می‌رسد، تفاوت زیادی با محصولی که به‌صورت خاکی کشت شده، ندارد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

چت با پشتیبانی واتساپ سناپالیز
پیام به پشتیبانی واتساپ