انواع روش های کود دهی در زراعت

روش کوددهی در مدیریت تغذیه گیاهان اهمیت زیادی دارد. کود دهی باید به گونه ای باشد که عناصر مورد نیاز گیاه به شکل مناسب و در زمان مورد نظر در اختیار گیاه قرار گیرد. روش کود دهی به عوامل مختلفی نظیر نوع کود(آلی، شیمیایی، زیستی)، حالت کود(جامد، مایع، گاز)، نوع گیاه، هدف از کود دهی(تقویت گیاه یا برطرف کردن کمبود) و زمان کوددهی( قبل از کاشت، درحین کاشت، پس از رویش) بستگی دارد.
مصرف کودها در زراعت به روشهای مختلفی انجام میشود که عبارتند از: روش پخش سطحی، روش ماشینهای کودپاش و کودکار، محلول پاشی کود و کود آبیاری.

1- کوددهی به روش پخش سطحی

پاشیدن کود در سطح خاک یا مزرعه، قدیمی ترین، ساده ترین و ارزانترین روش مصرف کود است که در حال حاضر هم برخی از کشاورزان از این روش استفاده میکنند. این روش در مورد کودهای شیمیایی به دلایل مختلف مورد تأیید کارشناسان کشاورزی نمی باشد. در این روش، کود در سطح خاک پخش میشود. عمل پخش کردن کود میتواند قبل یا بعد از کاشت انجام گیرد. کود پاشیده شده قبل از کاشت با دیسک، یا کولتیواتور با خاک مخلوط یا با گاوآهن زیر خاک میکنند. در صورت پراکندن کود پس از سبز شدن گیاه بلافاصله با انجام آبیاری، آن را به ناحیه ریشه می رسانند .

2- کود دهی همراه با آب آبیاری(کود آب)

کود آبیاری عبارت است از افزودن کود به آب آبیاری به منظور تأمین همزمان آب و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه. از فواید کود آبیاری میتوان به امکان به کارگیری مقدار مورد نیاز کود با کمترین تلفات و بهترین زمان در طی دوره رشد گیاه اشاره کرد. در این روش، عناصر غذایی به صورت یکنواخت در منطقه پراکنش ریشه ها پخش میگردد که این امر سبب افزایش کارایی و کاهش مصرف کود می شود. کاهش هزینه ای تولید، کاهش آبشویی کود از منطقه ریشه و کاهش آلودگی آب های زیر زمینی از دیگر محاسن مصرف کود با سیستم آبیاری قطره ای است.

3- ماشینهای کودپاش و کودکار

منظور از کود دهی، در دسترس قرار دادن عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در طول دوره رشد است و به ماشین هایی که کود را در موقعیت مناسب و قابل جذب برای گیاه قرار میدهند؛ ماشینهای کودکار میگویند. کودها به اشکال جامد، مایع و گاز تولید میشوند؛ به همین منظور، بر حسب نوع گیاه و شکل کود، انواع مختلفی از ماشین های کود دهی ساخته شده اند. این ماشین ها کود را به روش های زیر پخش و یا در خاک قرار میدهند:
الف) پخش کردن: این ماشینها، کودهای جامد یا مایع را روی سطح خاک پخش کرده و در صورت نیاز با سایر ادوات مانند پنجه یا دیسک  کود را زیر خاک میکنند.
ب) قرار دادن: برخی دستگاهها، هم زمان با کاشت بذر، کود را نیز در داخل خاک قرار میدهند؛ در این حالت کود با فاصله چند سانتیمتری در کنار یا زیر بذر قرار میگیرد.
معمولاً برای کودهای دامی از دستگاه کودپاش و مایع پاش و برای کودهای شیمیایی از دستگاههای کودپاش دورانی(سانتریفیوژ)، کودکار- بذرکار، کودکار- فاروئر استفاده میشود. که در ادامه توضیح داده میشود.

4- کودهی به روش محلولپاشی (تغذیه برگی)

محلول پاشی روی گیاهان که اصطلاحاً تغذیه برگی نامیده میشود، در برخی موارد از مصرف کود در خاک بهتر و مفیدتر است . محلول پاشی عمدتاً در زمانی که شرایط خاک نامناسب باشد و همچنین به منظور برطرف کردن سریع علایم کمبود، روی گیاه انجام میشود. این روش بیشتر در مورد کودهای کم مصرف کاربرد دارد. به این منظور کود را در آب حل نموده، سپس با محلول پاشها(سمپاش ها) روی برگها میپاشند. عناصری مانند نیتروژن، آهن، منگنز، روی و مس از طریق برگ به راحتی جذب میشوند. برای محلول پاشی به طور عمومی از سمپاش ها استفاده میشود. ساختمان سمپاش ها بسته به ساده یا پیشرفته بودن، شامل یک محزن، همزن، شیر تنظیم فشار یا سوپاپ اطمینان، فشار سنج، پمپ، صافی ها، لوله های فلزی و لاستیکی، سوپاپ یا شیرهای کنترل جریان محلول، نازل ها یا افشانک ها و لانس میباشد. سمپاش ها در اندازه ها و ابعادهای مختلف ساخته می شوند. در سطوح کوچک از سمپاش های دستی و پشتی (موتوری و غیرموتوری) استفاده میشود. در زراعت های وسیع از انواع سمپاش های چرخدار و سمپاش های تراکتوری استفاده میگردد.