روش کاشت شاخه گل رز در گلدان

اگر یکی از دوستان به شما شاخه گل رز زیبایی هدیه داد، می توانید آن را به روشی جالب داخل گلدان کاشته و برای همیشه داشته باشید. در این مطلب با چگونگی این روش آشنا می شویم.

بهتر است ابتدا با پیشنه این گل زیبا آشنا شویم. شکی نیست که گل رز یکی از پرطرفدار‌ترین و قدیمی‌ترین گل‌ها و شناخته‌ شده‌ترین آنها در میان مردم ایران و سراسر دنیاست. همچنین رز یکی از پر تنوع‌ترین خانواده‌ها را در میان گل‌ها دارد که شامل بوته‌ای، حصاری، مینیاتور، کوهستانی، خوشه‌ای و حتی زمینی است که هر کدام از این‌ها خود انواع مختلفی دارند. گل رز (Rose) تاریخی غنی و طولانی دارد. در چین رز‌های زراعتی تاریخی ۵ هزار ساله دارند و از آن زمان به دست انسان کشت می‌شده است. اما تا قرن 18 میلادی به اروپا معرفی نشدند که البته سر منشا بیشتر رزها به همین‌جا باز می‌گردد. در سال 107 میلادی، تاجی از گل رز در مقبره‌ای پیدا شد که قدیمی‌ترین نوع رز محسوب می‌شود که امروزه نیز موجود است. اما قدیمی ترین بوته گل رزی که هنوز زنده است، اکنون روی دیوار کلیسای جامع هیلد شایم در آلمان است.

گل رز گیاهی است چند ساله و عادت رشد آن به شکل های مختلف دیده می شود. رز به صورت بوته یا درختچه هایی با ساقه های راست یا کمانی غالبا خاردار می باشند. تنوع فرم رشد در رز بسیار بالا بوده و از رزهای مینیاتوری با ابعاد چند سانتی متری تا درختچه های با پتانسیل رشد بیش از ۱۵ متر را در بر می­گیرد. در این بخش به انواع روش های تکثیر و پرورش گل رز از جمله تکثیر گل رز با بذر، پیوند گل رز و انواع روش های قلمه زدن می پردازیم.

تکثیر گل رز با بذر

فقط جهت تولید پایه و عملیات به نژادی از تکثیر به وسیله بذر استفاده می شود. بذر رز دارای پوشش سختی بوده و سبز کردن آن مشکل است.

همچنین نیاز به سرما دهی دارد. برای حل این مشکل قبل از رسیدن میوه یعنی زمانی که رنگ آن می خواهد از سبز به زرد یا نارنجی تبدیل شود، باید میوه را برداشت کرده و بذر آن را پس از جداسازی، کشت کرد.

زمان سرمادهی بذر رز بسته به گونه آن متفاوت و از ۶ تا ۱۰ ماه متغیر است.

پیوند گل رز

تکثیر گل رز غالبا از طریق پیوند شکمی انجام می­شود. اغلب رزها را می­توان به صورت قلمه نیز تکثیر نمود؛ زیرا به راحتی ریشه دار شده، رشد نموده و علاوه بر آن مشکل رشد پاجوش ها را نیز نخواهند داشت. ولی برخی رزها نظیر هیبریدهای چای معمولا در حالت غیر پیوندی رشد ضعیفی خواهند داشت.

برای قلمه زدن گل رز از قلمه های نیمه خشبی و خشبی می توان استفاده نمود. قلمه های نیمه خشبی اواسط تا اواخر تابستان و قلمه های خشبی در طول پاییز تا اوایل زمستان گرفته می شوند. معمولا قلمه های خشبی به علت عدم نیاز به مراقبت های ویژه بیشتر مورد توجه می باشند. برای تهیه قلمه های نیمه خشبی گل رز، شاخه های جانبی سبز، ولی در حال چوبی شدن را درست از بالای یک جوانه رو به خارج بوته قطع نموده سپس انتهای قلمه را درست زیر پایین ترین جوانه قطع کنید و از سمت بالا نیز کل قسمت نرم شاخه و سپس برگ ها و تیغ های قسمت پایین قلمه را حذف و در صورت نیاز انتهای قلمه را با تنظیم کننده رشد ریشه زایی، تیمار نمایید.

قلمه زدن روش ساده‌ای برای تکثیر برخی از گیاهان است. قلمه زدن گل رز نیز یکی از رایج‌ترین و بهترین روش‌های تکثیر این گل زیبا و معطر بوده و از این روش ازدیاد برای تکثیر گل رز در باغچه و گلدان زیاد استفاده می‌شود.

برای قلمه زنی گل رز در بهار بهتر است در انتهای گلدهی که شاخه ها دیگر گل ندارند، اقدام کرد و قلمه را از ساقه های جوان و سبز که در طی دوره دارای گل بوده است تهیه کرد. طول شاخه باید حداقل ۱۰ سانتی متر باشد. زمان مناسب دیگر برای قلمه زنی گل رز زمانی است که پاییز فرا رسیده و برگ ها می ریزند. در این زمان برای قلمه باید از ساقه های چوبی استفاده نمود. طول این ساقه باید بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر باشد. نکته قابل توجه برای قلمه زدن گل رز این است که باید ساقه را به حداقل برگ کاهش داد؛ زیرا برگ ها انرژی و آب را مصرف می­کند و ریشه­ زایی را به تاخیر می اندازند. فقط دو تا چهار برگ را بر روی ساقه نگه دارید.

خاکی برای قلمه زنی مناسب است که علاوه بر جذب خوب رطوبت از زهکشی و تهویه خوبی نیز برخوردار باشد. برای این منظور می توانید از چند نوع خاک استفاده کنید که در زیر نسبت های هر یک را نیز آورده ایم :

1. حجم های مساوی از خاک برگ + پرلایت
2. دو حجم خاک برگ + یک حجم شن
3. دو حجم کوکوپیت + یک حجم شن

هریک از این مخلوط ها که مورد استفاده قرار بگیرند برای قلمه بستری مناسب را فراهم می کننند. بهتر است دو ساعت قبل از کاشتن قلمه در خاک، خاک را آبیاری کنید. در این زمان خاک فرصت دارد تا آب اضافی را از دست بدهد. بهترین ترکیب می تواند ترکیب مقدار کمی خاک باغچه، پرلیت و خاک برگ باشد. سعی کنید تا زمانی که ریشه زایی انجام می شود میزان پرلیت را بیشتر کنید. البته می شود از خاک های آماده که در بازار وجود دارند هم استفاده کرد ولی حتما از فروشگاه های معتبر خرید کنید و قبل از استفاده ضدعفونی کنید.

هنگام کاشت باید بیش از نیمی از قلمه را در خاک فرو برد (به طور تقریبی دو سوم قلمه)، سپس خاک را اطراف قلمه داد تا قلمه سفت شود. کمی آب برای محکم شدن قلمه در جای خود لازم است.

میزان آبیاری قلمه گل رز

روزهای اول ریشه زایی، قلمه باید هر روز آبیاری شود و محیط مرطوب باشد. اما در روز های بعد از ریشه زایی باید میزان آبیاری را کم کرد تا ریشه ها خودشان به دنبال آب بروند و رشد کنند. این که شما چقدر به قلمه ها آب می دهید بسیار در روند ریشه زایی و درصد موفقیت شما تاثیر خواهد گذاشت.

محیط مناسب تکثیر گل رز

شما باید قلمه ها را در محلی با نور غیر مستقیم و فیلتر شده نگهداری کنید و حدودا دمای محیط بین ۱۸ الی ۲۰ درجه سانتی گراد باشد. توجه داشته باشید که بهترین دما برای نگهداری قلمه و گلدان قلمه ۲۰ درجه سانتی گراد می باشد که برای گرفتن نتیجه ایده آل است. قلمه ها باید در محیطی که خاک آن مرطوب است قرار داشته باشند تا رطوبت مورد نیاز برای ریشه زایی فراهم شود، اگر دستگاه رطوبت ساز یا کاور برای قلمه ها فراهم نکرده اید می توانید از غبارپاشی هم استفاده کنید. این کار را هر روز صبح یا عصر انجام دهید. قلمه ها به ۷تا ۸ هفته زمان نیاز دارند تا ریشه زایی را تکمیل کنند. بعد از آن می توان گل را به بستر دیگری انتقال داد.

• طول شاخه باید بین 15 تا 20 سانتیمتر باشد. توجه داشته باشید، ساقه‌ای که برای قلمه زدن انتخاب کرده‌اید، باید به کلفتی یک مداد، راست و فاقد پیچ و تاب باشد.
• قلمه را به صورت اریب از گیاه مادر جدا کنید.
• برگ‌های اضافی ساقه را جدا کنید و فقط یک جفت برگ بالایی قلمه را نگه دارید.
• گلدان حاوی قلمه‌ها را در محیطی روشن اما به دور از نور مستقیم خورشید و با دمایی حدود ۲۰-۱۸ درجه سانتی‌گراد قرار دهید
• قبل از آنکه مسحور عکس زیبایی از یک رز شوید، فکر کنید که کدام رز برای شما مناسب است. گونه های قدیمی به ندرت در کل تابستان گل می دهند، در حالیکه گونه های جدید در کل تابستان گل دارند.
• برگ های افتاده رزها را جمع کنید و از گیاه دور کنید تا ریسک عفونت مجدد کاهش یابد و در صورت لزوم از قارچ کش استفاده کنید.
• گونه های مقاوم بهبیماری را انتخاب کنید تا از بیماری هایی همچون خال سیاه، سفیدک و پوسیدگی در تابستان های گرم و مرطوب پیشگیری شود، دقت کنید حتی گونه های مقاوم به بیماری هم ممکن است بیمار شوند.
• با آبیاری منظم و گرفتن آب شیلنگ یا آبپاش به سوی قاعده گیاه، از تشکیل شدن سفیدک بر روی شاخ و برگ گیاه جلوگیری کنید.
• به طور منظم گل های پلاسیده را بچینید. در غیر این صورت گیاه بیشتر دانه تولید می کند و گل های بیشتری نمی دهد.