تکنولوژی های نو
اهمیت pH در خاک کشاورزی
فوریه
اصطلاح pH مخفف شده Power of Hydrogene و بیانگر قدرت یونی هیدروژن در محلول است. pH خاک به طور مستقیم یا غیر مستقیم رشد گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هر گیاه برای حداکثر رشد باید در خاکی که pH مناسب دارد رشد کند. این پارامتر به عنوان یک معیار قابل اندازه‌گیری، تلفیق تعدادی از عوامل شیمیایی است که در طبقه‌بندی خاک‌ها بسیار تأثیرگذار است.
pH خاک چیست؟
همانطور که گفته شد از واژه pH برای بیان اسیدیته خاک استفاده می‌کنند و از این نظر خاک‌ها به ۳ دسته اسیدی، خنثی و قلیایی طبقه‌بندی می‌شوند. میزان pH خاک می‌تواند از ۰ تا ۱۴ متغییر باشد. هر چه عدد pH کوچکتر باشد نشان دهنده اسیدیته بیشتر و هر چه بزرگتر باشد نشان دهنده قلیاییت بیشتر خاک است و در شرایط خنثی pH=7 می‌باشد.
نکته قابل ذکر این است که خاک ظرفیت مطلوبی برای خنثی‌سازی pH دارد. به این صورت که حتی اگر سطح pH آب مناسب نباشد، ساختار خاک به‌گونه‌ای است که مانند یک بافر عمل می‌کند و در حالت کلی سطح pH خاک را به حالت قابل قبول می‌رساند. با این حال، وقتی کشت در بستر بدون خاک صورت می‌گیرد (سیستم کشت‌آبی)، باید سطح pH کنترل شود؛ زیرا خاکی وجود ندارد که با عملکرد بافری خود سطح pH را در صورت نامتعادل بودن تنظیم کند.
تأثیر pH خاک بر جذب عناصر غذایی
مهم‌ترین نقش pH خاک، کنترل حلالیت عناصر غذایی در خاک است. به عبارت دیگر قابلیت جذب عناصر غذایی وابستگی زیادی به pH خاک دارد. عناصر غذایی در pH های مختلف، حلالیت‌های متفاوتی دارند. بنابراین pH خاک می‌تواند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم رشد گیاه را تحت تأثیر قرار دهد. هر گیاه قادر به تحمل یک محدوده pH خاص است و اگر pH خاک کم یا زیاد باشد، رشد و نمو گیاه دچار مشکل می‌شود. مثلاً آهن در تغذیه گیاه، نقش بسیار مهمی دارد و وابستگی آن به pH خاک بسیار زیاد است. اگر pH خاک یک واحد کاهش پیدا کند، حلالیت آهن هزار مرتبه افزایش می‌یابد یا اگر pH خاک را یک مرتبه تغییر بدهیم، حلالیت منگنز (Mn) و روی (Zn) که از عناصر ضروری در تغذیه گیاه هستند، صد مرتبه دچار تغییر می‌شوند. در خاک‌هایی که خیلی اسیدی باشند، حلالیت عناصر غذایی مثل آهن، آلومینیوم و منگنز به‌قدری افزایش می‌یابد که برای گیاه ایجاد مسمومیت می‌کند. در مقابل قلیاییت خاک باعث می‌شود که حلالیت عناصر غذایی ضروری برای گیاه کاهش پیداکرده و کمبود عناصر غذایی مثل فسفر (Pb)، آهن (Fe)، روی (Zn) و منگنز (Mn) در گیاه مشاهده شود.
برای ارسال نمونه خاک خود جهت دریافت راهکار و مشاوره کودی رایگان با متخصصین ما در سناپالیز تماس بگیرید. 04133372034
محدوده مؤثر pH خاک برای گیاهان مختلف
بنفشه آفریقایی 6-7، آلیسوم 6-7/5، آزالیا 4/5-5، بگونیا ۵/۵ – ۷، میخک 6 – 7/5، شمعدانی 6 – 8 ، گوجه فرنگی 5-7/5، آووکادو، مارچوبه، زنجبیل، تره فرنگی، فلفل قرمز و شاهی 6-8، یونجه 6/6-7، جو و شبدر 6/3-6/5، ذرت 5/8-6/6، جو دو سر 5/8-6/2، گندم 6/3-6/5، لوبیا، چغندر قند، کلم بروکلی، انواع کلم، کرفس، کلم پیچ، ارزم، قارچ، خردل، پیاز، نخود، نعنا، تربچه و اسفناج 6-7/5، موز، ریواس، توت فرنگی، هویج، گل کلم، ذرت شیرین، خیار، سیر، عدس، جعفری، فلفل، کدو تنبل، شلغم و آویشن 5-7/5، سیب زمینی 4-6، سیب، شاه توت، انگور فرنگی، انبه، خربزه، آناناس، هندوانه، ریحان، کاسنی، رازیانه، زیتون، بادام زمینی، سیب زمینی شیرین، برنج، رزماری و سویا 5-6/5، زرد آلو، گیلاس، انگور، فندق، رازک، مرکبات، توت سفید، شلیل، هلو، آلو، قهوه و کنگر فرنگی 6-7/5.
جهت مشاهده و خرید انواع نهال و بذر به همراه دریافت مشاوره رایگان کلیک نمایید.
چگونه pH خاک را اندازه‌گیری کنیم؟
روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری pH خاک وجود دارد. ساده‌ترین و سریع‌ترین آنها استفاده از دستگاه pHسنج است. علاوه بر آن می‌توانید از نقاط مختلف زمین خود نمونه‌برداری کرده و با مراجعه به آزمایشگاه خاک pH زمین زراعی خود را تعیین نمایید. روش دیگر استفاده از کاغذهای تورنوسل یا شناساگر pH است که کار با آنها بسیار راحت نیز می‌باشد. اما علاوه بر تمام این روش‌ها، یک روش خانگی و ساده نیز برای این منظور وجود دارد. مقداری از خاک مورد نظرتان را در ظرف مشخصی ریخته و با اضافه کردن آب به اندازه کافی، آن را تبدیل به گل کنید. به نمونه خود به اندازه نصف ظرف نمونه، سرکه اضافه کنید. اگر مشاهده کردید که با اضافه کردن سرکه داخل نمونه حباب ایجاد شد و حالتی شبیه به جوشش به وجود آمد ، نمونه شما قلیایی است. هرچقدر که میزان این جوشش‌ها و واکنش‌ها بیشتر باشد، میزان قلیایی بودن نمونه هم بیشتر است. اگر اتفاقی نیفتاد یک ظرف نمونه دیگر از خاک‌تان تهیه نمایید. این بار روند قبل را با نوشابه تکرار کنید. اگر دیدید نمونه با نوشابه درحال واکنش دادن است (حالتی شبیه جوشیدن) یعنی خاک شما اسیدی است. هرچقدر این جوشش بیشتر باشد، میزان اسیدی بودن خاک هم بیشتر است. اگر شاهد هیچ اتفاقی نبودید و در هیچکدام از مراحل بالا واکنشی رخ نداد، خاک شما خنثی است.
راهکارهای اصلاح pH خاک
اصولاً اصلاح pH خاک، کار مشکلی است؛ به حدی که آن را به عنوان یک خصوصیت ثابت در نظر می‌گیرند و خیلی تغییر نمی‌دهند. زیرا خاک دارای خاصیت تامپونی یا واحدی است و در مقابل تغییرات pH از خودش مقاومت نشان می‌دهد. لذا توصیه می‌شود با توجه به pH خاک، گیاه انتخاب و کشت شود. اما اگر در مقیاس کوچک و موقتاً نیاز به تنظیم pH خاک خود دارید، توصیه می‌شود خاک اسیدی را با اضافه کردن آهک به آن اصلاح نمایید. زیرا آهک pH را افزایش و محیط را قلیایی می‌کند. اما غالباً مشکل خاک ایران، بالا بودن pH خاک و قلیایی بودن آن است. بنابراین باید مواد اصلاح کننده مورد استفاده خاصیت اسیدی داشته باشند. مثلاً در بعضی جاها می‌توان از طریق آبیاری اسید سولفوریک و اسید کلریدریک خاک را اصلاح نمود. ولی مصرف اسید عوارض محیطی به دنبال دارد و توصیه می‌شود برای کاهش pH خاک، از کودهای حاوی سولفات آلومینیوم، سولفات آهن، سولفات آمونیوم و خصوصاً گوگرد استفاده شود. گوگرد علاوه بر تأمین سولفات مورد نیاز گیاه با کاهش pH خاک باعث افزایش جذب عناصری مانند فسفر، روی، آهن و دیگر عناصر غذایی کم مصرف می‌شود و در نتیجه موجب افزایش کمی و کیفی محصول می‌گردد. به طور کلی و معمول، کودهای از نوع آمونیاکی، سولفات، کلرور پتاسیم، سوپر فسفات، گوگرد، اوره موجب کاهش pH خاک می‌شود، در حالی که کودهای دیگر مانند سیانامید، اسکوری، نیتراتهای سدیم و کلسیم و کود دامی، pH خاک را بالا می‌برند.
عالی بود.تشکر
ممنون از نظر لطفتون (: