فسفیت پتاسیم

ترکیب فسفیت پتاسیم در سال 1383، با نام عمومی فسفونیک اسید، به عنوان ترکیب کود در ایران به ثبت رسید. این ترکیب متشکل از دو عنصر فسفیت و پتاسیم است که هم مصرف کودی دارد و هم قارچ‌کشی.

فسفیت‌ها مولکول‌های بسیار پرتحرکی هستند که به راحتی توسط برگ‌ها و ریشه‌ها قابل جذب هستند و در کل گیاه انتقال می‌یابند و منجر به واکنش‌های مولکولی موجود در سلولهای گیاهی می‌شوند.

فسفیت به علت داشتن یک اکسیژن کمتر از فسفات، سرعت حرکت آن بسیار بیشتر بوده و طی مدت زمان کوتاهی، در سراسر اندام گیاهی انتشار می‌یابد. شیوه عمل فسفیت در کنترل بیماری‌های گیاهی، در ارتباط با تأثیر مستقیم بر روی عامل بیماری‌زا و یا تأثیر غیر مستقیم با تحریک دفاعی میزبان می‌باشد. بر اساس مطالعه‌های اخیر مراحل تبدیل فسفیت موجود در خاک به فسفات در حدود ۳ تا ۴ ماه به طول می‌انجامد .البته به جز اکسیداسیون بیولوژیکی تبدیل فسفیت به فسفات، روش اکسیداسیون غیر بیولوژیکی نیز وجود دارد که در طول مدت زمان طولانی‌تر و میزان کمتر رخ می‌دهد.

ضرورت فسفیت پتاسیم

پتاسیم یکی از 17 عنصر ضروری برای رشد و تولید مثل در گیاهان است. این عنصر باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌های قارچی و باکتریایی، حشرات و نیز در اکثر موارد اثرات نماندها و ویروس‌ها را کم می‌کند. پتاسیم عنصری ضروری در تنظیم بالانس یونی در سلول، توسعه مناسب اندازه میوه و تنظیم ضخامت پوست در مرکبات می‌باشد. پتاسیم میوه مرکبات را خوش‌رنگ‌تر و خوش طعم‌تر می‌نماید. مقاومت درختان را در برابر تنش‌های محیطی از جمله سرما، آفات و بیماری‌ها افزایش و کارآیی ازت و روی را نیز بالا می‌برد. فعالیت آنزیم‌ها، فعالیت سلول‌های روزنه، فتوسنتز، استفاده مؤثرتر از آب نیز به پتاسیم کافی نیاز دارد. درختان مرکبات نیاز نسبتاً زیادی به پتاسیم برای دستیابی به عملکرد و بهبود کیفیت بویژه برای مصارف تازه خوری دارند.

معروفترین ترکیب فسفیت، فسفیت پتاسیم می‌باشد. فسفیت پتاسیم یک ماده کاربردی خاک است که اخیراً به عنوان روشی برای بهبود قدرت گیاه مورد توجه قرار گرفته است. ترکیب فسفیت پتاسیم محرک رشد، ضد قارچ و تقویت کننده مکانیسم دفاع طبیعی گیاهان در برابر عوامل بیماری‌زای قارچی و باکتری می‌باشد. فسفیت پتاسیم درون بافت گیاهیی به اسید فسفریک تبدیل می‌شود که روی قارچ‌ها امیست اثر قارچ کشی می‌کند.

فسفیت پتاسیم باعث بهبود ایمنی گیاه می‌باشد. وجود فسفیت در این کود به دلیل کوچک تر بودن مولکول فسفیت نسبت به فسفات سبب افزایش سرعت جذب و جابجایی این عنصر ( 5 برابر سریع‌تر ) می‌باشد. همچنین نقش آن در فعال شدن فیتواکسین‌ها باعث ایجاد اختلال در تشکیل و عملکرد دیواره سلولی قارچ‌های بیماری‌زای گیاهی، مانع از رشد آن‌ها می‌شود.

مزایای استفاده از فسفیت پتاسیم

مؤثر بر بیماری‌های قارچی، کاهش پوسیدگی ریشه، فعال کردن مکانیسم دفاعی گیاهی، افزایش عملکرد و تحریک عنصرهایی مثل منگنز و آهن، افزایش میزان فتوسنتز گیاه، افزایش انبارمانی محصولات، افزایش اندازه میوه و بهبود خصوصیات ظاهری میوه، افزایش تعداد گل و میوه و جلوگیری از ریزش برگ و میوه

 این کود می‌تواند بیماری‌های زیر را کنترل کند:

بیماری‌های فیتوفترایی گوجه فرنگی و سیب زمینی مثل لکه سیاه سیب زمینی، بیماری شانکر باکتریایی در مرکبات، پوسیدگی سیاه داخل میوه، بیماری پوسیدگی ریشه کاهو، سفیدک کرکی کاهو، سفیدک کرکی چغندر قند، سفیدک کرکی آفتاب گردان، بوته میری فلفل، بوته میری گیاهان جالیزی (هندوانه خربزه طالبی خیار و غیره)، سفیدک کرکی (دروغی) خیار، شانکر ساقه و طوقه سیب زمینی و کدوئیان، لکه موجی برگ کدوئیان، پوسیدگی سیاه هویج، مرگ گیاهچه، سوختگی شاخ و برگ سیب زمینی و گوجه فرنگی، بیماری پوسیدگی ساقه کلم، بیماری آتشک درختان سیب و گلابی، بیماری سفیدک سطحی انگور، بیماری سفیدک سطحی پیاز، لکه موجی سیب زمینی و گوجه فرنگی، بیماری ریزوکتونیوز، سفیدک داخلی، سیاهک و زنگ گندم، بیماری کموز درختان پسته، بیماری کموز درختان خرما، کموز و پوسیدگی طوقه درختان میوه، بیماری پیتوم و بوته میری پنبه، بیماری پیتوم چغندر قند، بوته گنایی برنج و بیماری‌های فیتوفترایی و باکتریایی در حبوبات، گیاهان زراعی، صیفی‌جات و جالیز

تمامی آزمایشات صورت گرفته روی تجزیه فسفیت بیانگر آن هستند که هیچکدام از آنزیم های تجزیه فسفیت را در اندام گیاهی ندارد و این ماده در گیاه بسیار با ثبات می‌باشد.

مقدار، زمان و دفعات مصرف هر نوع کود به عواملی مثل شرایط منطقه و نوع محصول بستگی دارد که لازم است این موارد با کارشناسان محلی آشنا به شرایط منطقه و نوع محصول، قبل از استفاده از کودها هماهنگ گردد.